Yenibahar Nedir?
Latince ismiyle Pimenta Racemosa familyasına ait olan yenibahar ağacı, pimenta ağacı olarak da bilinir. Yenibahar ağacı çiçek açtığı zaman hem salkımları hem de taneleri ile üzüme benzer. Ağaçtayken yeşil olan bu meyveler toplandıktan sonra güneşte kurutulur ve renkleri kahverengiye döner. Rengi kahverengi olduktan sonra hem boyut olarak hem de görünüm olarak tane karabiberle kolaylıkla karıştırılsa da farklı kokusu ile ayırt etmesi o kadar da zor değildir. Dünyada en çok İsveç mutfağında kullanılan yenibahar tozu Türk mutfağında ise en çok köftelerde ve dolmalarda kullanılır.
Yenibahar Hangi Yemeklerde Kullanılır?
Yenibahar tatlıdan tuzluya dek geniş bir yelpazede kendisine kullanım alanı bulan bir baharattır. Genellikle pirinçli tariflerde; pilav, iç pilav, dolma içi gibi tariflerde kullanılır. Sulu et yemeklerinde, köftelerde, hamburgerlerde kullanıldığında bambaşka bir aroma verir. Kırmızı ve beyaz ete de oldukça yakışır şefim.
Kokusuyla mest eden yenibahar, zeytinyağlılarda ve çorbalarda da çokça kullanılır. Tuzlu tariflerin yanı sıra tatlılarda ve şerbetlerde de tercih edilir. Pasta, kek, çörek, aşure, kurabiye gibi tariflerde de kullanılabilen yenibahar, turşulara da katılır. Bazı reçetelerde tane yenibahar olarak kullanılan bu baharatın toz hali, pratik olması açısından sıklıkla tercih edilir.
Yenibahar Faydaları Nelerdir?
Yenibahar aromatik kokusu ve tatlımsı tadının yanı sıra pek çok faydası olan bir baharattır. Şimdi o faydalara da bir bakalım.
- Yenibahar bitkisinin üst solunum yolu hastalıklarının tedavisinde yardımcı olduğu söylenir.
- Yenibahar yağının içeriğindeki eugenol isimli kimyasal bileşen, ilaç endüstrisinde kullanılır. Özellikle diş ilaçlarında ve diş macunlarında bu bileşenden faydalanılır.
- Antimikrobiyal özelliği sayesinde kaynatıldığında elde edilen suyun ciltteki yaraların iyileştirilmesine yardımcı olduğu bilgisi çeşitli kaynaklarda yer alır.
- Hazmı ve sindirimi kolaylaştırdığı bilinen yenibahar bitkisinin gaz, hazımsızlık gibi mide ve bağırsak problemlerinde de rahatlatıcı etkisi olabilir.
- İçeriğinde demir ve bakır da içeren bu baharat, özellikle kış aylarında kansızlık sorunu olanlar için destekleyicidir ve iç ısıtıcı bir özelliği vardır. Bu sebeple Avrupa’da kurulan yılbaşı pazarlarında sıkça tüketilen baharatlı sıcak içeceklerde genel olarak yenibahar baharatı da bulunur.
- Düzenli tüketildiğinde hafızayı güçlendirdiği de yenibahara atfedilen faydalar arasında yer alır.
Yenibahar ile Köfte Baharatı Aynı mı?
Neredeyse her yemeğe yakışan bu aromatik baharat çoğu zaman köfte baharatı ile de karıştırılır. Yenibahar ile köfte baharatı aynı mı diye sık sık sorulur ancak ikisi farklı baharatlardır.
Yenibahar, tek başına bir baharat, köfte baharatı ise bir baharat karışımıdır. Köfte baharatı, genellikle kişniş, kimyon, acı ya da tatlı toz kırmızı biber, kekik, karabiber, tarçın, soğan, sarımsak, zencefil, havlıcan ve kuru maydanozdan oluşur. Köfte baharatının içerisine isteğe göre yenibahar da eklenebilir.
Her baharatta ve aromatik bitkide olduğu gibi yenibaharın da kullanımında miktar önemlidir. Fazla miktarda kullanımı hem yemeğin tadını baskılar hem de bazı kişilerde alerjik reaksiyonlara sebep olabilir. Eğer mutfakta yenibahar yoksa yenibahar yerine ne kullanılabilir diye sorabilirsin şefim. Bu durumda kokusuyla farklı baharatların harmanını andıran yenibaharı taklit etmek gerekir. Yani yenibaharın yokluğunda köri gibi bir baharat karışımı elde edilebilir. Tarçın, karanfil ve Hindistan cevizi, eşit miktarda karıştırıldığında koku olarak yenibahara çok yaklaşmak mümkün olur.
Yenibahar, safran gibi pahalı bir baharat değildir. Geniş bir kullanım alanı olduğu için de her mutfağa girebilen bir baharattır. Tohum olarak alındığında öğütülmesi zor olabileceği için toz halinde temin edilmesi daha mantıklıdır.
Yenibahar, tabiri caizse joker bir baharattır. Neredeyse her tarife yakışır ve lezzet katar. Farklı aroması ve benzersiz kokusu ile kendisini belli eder. Bu sebeple de yenibaharı reçetelerinde kullanabilir, yeni tarifler yaratabilir ve ekibini bu konuda cesaretlendirebilirsin şefim. Neredeyse her şeyle yakıştığından hata yapma ihtimalini düşüren bir baharat olduğu için kullanımı kolaydır. Şimdiden ellerine sağlık şefim.
