Popüler Baharat Çeşitleri
Ülkemizde en çok kullanılan baharatlarla yolculuğumuza başlayabiliriz. Eminiz senin de aklına ilk olarak kekik, nane, pul biber ve kimyon gelmiştir. Evet, bu baharatlar Türk mutfağında hemen hemen her yemekte belirli oranlarda kullanılır. Özellikle dağ ormanlarından toplanan kekik kendine özgü kokusu ile ünlüdür. Et, tavuk ve balık yemekleriyle şahane bir uyum sergiler. Aynı zamanda kekikten çay ya da uçucu yağ da elde edilir. Nane de tıpkı kekik gibi hoş kokusuyla öne çıkar. Domates soslarda, en çok da mantının üzerine serpildiğinde eşsiz bir lezzet sunar.
Kurutulmuş ve dövülmüş kırmızı biberden elde edilen pul biber ise yemeklerine hafif acılık eklemek isteyen şeflerin vazgeçilmezidir. Kimyon geleneksel mutfağımızda köfte harcının olmazsa olmazlarından biri olarak ön plana çıkar. Uzun süre pişen etli güveç yemeklerinde de kullanılır. Tuz ve karabiber ise zaten her yemeğe eklediğimiz elementlerdendir.
Baharat Çeşitleri: Bilmen Gereken 7 Baharat
Gelelim eski zamanlardan günümüze kadar ulaşmış ve farklı kültürlere damgasını vurmuş farklı baharat çeşitlerine… Sen de kullanmaya cesaret edemediğin baharatlar hakkında bilgi edinip, bunları yaratıcı tariflerinde denemeye hemen başlayabilirsin şefim! Bakalım listemizde neler var?
1. Tarhun
Papatyagiller familyasına ait olan bu keskin kokulu baharatı yemek soslarına ilave edebilirsin. Bunun dışında patatesle uyumu da damakta hoş bir tat bırakan tarhunu omlet veya patatesli börek gibi yemeklerle deneyebilirsin. Mevsim salataların üzerine az miktarda serpiştirmek de iyi bir fikir olabilir. Tarhun çayı ise pek çok faydasının yanında özellikle uykusuzluk sorunu ile uğraşanların imdadına yetişir. Ancak servis öncesinde misafirlerine bu etkiyi hatırlatmayı unutma!
2. Kişniş
Çin maydanozu olarak da bilinen kişniş, Akdeniz mutfaklarında sıklıkla tercih edilir. Yoğurtlu çorba tariflerine ve makarna soslarına ilave edersen son derece başarılı sonuçlar alabileceğin kişnişin insan sağlığına da sayısız faydası vardır. Sindirime yardımcı olması, antioksidan özellik taşıması, romatizma ağrılarını azaltması ve cilt sorunlarına yardımcı olması onu gözde baharatlar listesinin tepelerine taşır.
3. Köri
Güney Asya mutfağının alametifarikası köri, Hindistan’dan tüm dünyaya yayılmış popüler baharatlardan biridir şefim. Sarı rengi ve nefis aromasıyla içine girdiği yemeklerin lezzetini ikiye katlar. Köri aslında pek çok baharat karışımından elde edilir. İçinde biber, sumak, kimyon, zencefil, karanfil ve zerdeçal gibi baharat çeşitleri yer alır. Sebze sotelerinde ve tavuk yemeklerinde rahatlıkla tercih edebileceğin köriyi kırmızı etlerinin marinasyonu için de kullanabilirsin. Pirinç pilavına hem renk hem de lezzet katmak için yine köri baharatından destek alabilirsin. Son olarak bu baharat karışımının patates yemekleriyle de şahane uyum sağladığını söylemeden geçmeyelim.
4. Safran
Rengiyle dikkat çeken bir başka baharat çeşidi de safrandır. Pahalı baharatlardan biri olan safran; İspanya, Fransa, İtalya gibi Avrupa ülkelerinde, İran’da ve ülkemizde de Safranbolu’da üretilir. Keskin kokusu sebebiyle çok yoğun kullanılmaz ama azıcık bir parçası bile yemeklerini şahlandıracaktır. Peki, safranı nerelerde kullanabilirsin? Et, tavuk ve balık yemeklerinde, sebzelerde, sütlü tatlılarda ve sebzeli çorbalarda rahatlıkla deneyebilir, çıkan sonuçlara hayran kalabilirsin.
5. Kakule
Zencefilgiller familyasının bir bireyi olan Kakule, Asya Bölgesi’nin baharatlarından biridir. Batı ve Güney Hindistan’dan çıkıp tüm dünyaya yayılmış olan kakule baharatı en çok çay ve kahve ile uyum sağlar. Ancak yaratıcı tariflerle dikkatleri üzerine çekmek için de kakule son derece ideal bir malzemedir şefim. Yoğurt soslarında korkusuzca deneyebilirsin!
6. Sumak
Soğan kokusunu bastırdığı için Türk mutfağında özellikle de doğu yörelerimizde sıklıkla tercih edilen sumak, çalı görünümündeki bir bitki cinsinden elde edilir. Bu baharatı, yemeklerine renk vermek için de elinin altında bulundurman iyi olabilir. Bitki çaylarına ve salatalara ilave edebilir, yoğurt ile karışımından özgün sos tarifleri ortaya çıkarabilirsin.
7. Zerdeçal
Hint safranı ismini hiç duydun mu? Yanıtın evetse zerdeçalı da duymuşsundur şefim. Zencefilgiller familyasından gelen zerdeçalı çorbalara, pilavlara ve et yemeklerine azar azar ilave edebilirsin. Orijinal sunumlar hazırlamak hoşuna gidiyorsa; kokteyl tarzı davetlerde sürülebilir peynirlerle hazırlayacağın atıştırmalıkları zerdeçal ile renklendirebilirsin.
Baharatların Faydaları
Elbette her bir baharatın insan vücudu üzerinde başka başka yararları var ancak biliyoruz ki hemen hepsi sadece dengeli tüketildiğinde sağlıklı olur. Sindirimi düzenleyen, bağışıklığı sağlam tutan; uykusuzluk, stres, kaygı gibi problemlerin dengelenmesine yardımcı olan, hafızayı güçlendirmeye destek olan ve hatta bazı hastalıkların tedavisinde yardımcı tedavi olarak başvurulan baharatlar insanlık tarihi boyunca önemli yere sahip olmuşlardır.
Günümüzde ise organik ve doğal gıdaya yapılan vurguyu düşünecek olursak; baharatların tekrar popülarite kazanması pek de şaşılacak bir durum değil. Yine de tekrarlamakta fayda var: Her bitkinin ve dolayısıyla da her bir baharatın kendine özgü etkisi olduğundan; dengeli tüketimi son derece önem arz eder. Yemek reçetelerine eklenen ufak miktarlar yemeği lezzetlendirmekten öteye gitmeyeceğinden bu şekildeki tüketiminde herhangi bir sorun yoktur.
Doğru Baharat Kullanımı
Baharat ve çeşni kullanım alışkanlıkları kültürden kültür ve dolayısıyla da şeften şefe değişir. Bazı mutfaklarda çok yoğun kullanılan baharatlar farklı damak zevklerine hitap eder. Ancak her konuda olduğu gibi burada da dengeyi yakalamak önemli şefim. Tuz, karabiber gibi sık kullandığımız baharatlarda daha bonkör olabilirsin tabii ki ama keskin kokulu, yoğun tadı olan Uzakdoğu baharatları için aynı şeyi söyleyemeyiz.
Burada kritik nokta, ilk denemede çay kaşığının ucuyla azar azar ekleyerek tadım yapmak olabilir. İdeal lezzeti yakaladığında ise bunu kenara not etmeyi unutmamalısın. Baharat kullanımı konusundaki bir diğer önemli nokta ise yemeklere ilave edileceği zamanlamadır. Hassas yapraklı otlardan elde edilen nane, fesleğen gibi baharatları son dakikada eklemeni tavsiye ederiz çünkü ateş ile uzun süre teması tadını acılaştırabilir. Ancak uzun süre pişmeye uygun baharatlar da bulunur, mesela kekik ya da defne gibi.
Sen de yemeklerine son bir dokunuşta bulunmak ve böylece tabaklarını lezzet şölenine dönüştürmek istiyorsan baharatların gizemli dünyasına bir an evvel giriş yap!
